Vì sao nhiều công trình nhanh xuống cấp chỉ sau vài năm sử dụng?

Trong thực tế xây dựng tại Việt Nam, không ít công trình vừa hoàn thành và đưa vào sử dụng chưa lâu đã xuất hiện tình trạng nứt tường, thấm dột, bong tróc hoặc thậm chí sụt lún nghiêm trọng. Điều này không chỉ gây lãng phí chi phí sửa chữa mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn cho người sử dụng. Vậy đâu là nguyên nhân khiến công trình nhanh chóng xuống cấp chỉ sau vài năm hoạt động?

Nguyên nhân chính khiến công trình nhanh xuống cấp

Có nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến tuổi thọ và độ bền vững của công trình. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Vật liệu kém chất lượng: Nhiều chủ đầu tư vì tiết kiệm chi phí đã lựa chọn vật liệu giá rẻ, không đạt tiêu chuẩn. Điều này dẫn đến kết cấu công trình không đảm bảo. Để hạn chế tình trạng này, cần tiến hành thí nghiệm vật liệu xây dựng tại các phòng thí nghiệm được chỉ định nhằm kiểm chứng chất lượng trước khi thi công.

• Thi công sai kỹ thuật: Quy trình không được tuân thủ nghiêm ngặt, thợ thi công thiếu kinh nghiệm hoặc bỏ qua các bước quan trọng dễ gây nứt gãy, thấm dột.

• Thiết kế chưa hợp lý: Khi thiết kế không tính toán đầy đủ tải trọng, điều kiện môi trường hoặc nhu cầu sử dụng thực tế, công trình rất dễ xuống cấp sớm.

• Giám sát lỏng lẻo: Công tác kiểm tra, giám sát chất lượng trong quá trình xây dựng chưa chặt chẽ, dẫn đến sai sót không được phát hiện kịp thời.

• Tác động của môi trường: Khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều, cùng với ô nhiễm môi trường và ăn mòn hóa học, cũng là nguyên nhân khiến công trình nhanh hư hại.

Hệ lụy của việc công trình xuống cấp sớm

Khi công trình nhanh chóng xuống cấp chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, hậu quả mang lại không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế mà còn tác động lớn đến xã hội và con người:

• Gia tăng chi phí sửa chữa, bảo trì: Chủ đầu tư và người sử dụng phải bỏ ra khoản tiền lớn để khắc phục hư hỏng, đôi khi chi phí này còn cao hơn cả việc đầu tư ban đầu.

• Nguy cơ mất an toàn: Các sự cố như sập mái, nứt tường, sụt lún nền… có thể gây nguy hiểm trực tiếp cho người sử dụng và những người xung quanh.

• Gián đoạn hoạt động: Với công trình thương mại hoặc sản xuất, việc hư hỏng dẫn đến gián đoạn kinh doanh, giảm năng suất và ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư.

• Ảnh hưởng uy tín: Nhà thầu, chủ đầu tư và đơn vị thi công sẽ mất đi niềm tin từ khách hàng, tác động tiêu cực đến thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

• Lãng phí tài nguyên xã hội: Việc sửa chữa, phá bỏ và xây dựng lại gây lãng phí lớn về nguyên vật liệu, nhân công và thời gian.

Giải pháp hạn chế tình trạng công trình xuống cấp

Để đảm bảo công trình bền vững, an toàn và có tuổi thọ lâu dài, cần chú trọng đồng bộ nhiều giải pháp từ khâu chuẩn bị đến quá trình sử dụng:

• Lựa chọn vật liệu đạt chuẩn chất lượng:

  • Chỉ sử dụng vật liệu có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định và chứng nhận theo tiêu chuẩn.

  • Thực hiện thí nghiệm vật liệu xây dựng tại các phòng thí nghiệm uy tín trước khi đưa vào công trình để đảm bảo độ bền, tính an toàn và khả năng chịu lực.

• Tuân thủ quy trình thiết kế và thi công:

  • Thiết kế cần được thực hiện bởi đội ngũ có chuyên môn, tính toán đầy đủ các yếu tố tải trọng, môi trường và mục đích sử dụng.

  • Quá trình thi công phải đúng kỹ thuật, hạn chế tối đa việc bỏ qua các bước hoặc làm tắt để tiết kiệm chi phí.

• Tăng cường công tác giám sát:

  • Cần có đơn vị giám sát độc lập và chặt chẽ trong suốt quá trình thi công.

  • Kiểm tra định kỳ các hạng mục để kịp thời phát hiện và khắc phục sai sót.

• Ứng dụng công nghệ và vật liệu mới:

  • Sử dụng những loại vật liệu có khả năng chống thấm, chống ăn mòn, chịu lực tốt.

  • Ứng dụng các giải pháp thi công tiên tiến nhằm tăng độ bền và tuổi thọ công trình.

• Bảo trì và kiểm tra định kỳ sau khi đưa vào sử dụng:

  • Thực hiện bảo dưỡng công trình thường xuyên, đặc biệt với các hạng mục dễ hư hỏng như hệ thống chống thấm, mái, nền móng.

  • Kiểm tra định kỳ để kịp thời phát hiện các vết nứt, dấu hiệu xuống cấp và xử lý sớm.

Thực tế cho thấy, việc nhiều công trình nhanh xuống cấp chỉ sau vài năm xuất phát từ sự kết hợp của nhiều nguyên nhân: từ vật liệu không đạt chuẩn, thi công sai kỹ thuật cho đến khâu giám sát lỏng lẻo. Để khắc phục tình trạng này, các chủ đầu tư và đơn vị thi công cần quan tâm đồng bộ từ khâu thiết kế, lựa chọn vật liệu, đến quá trình giám sát và bảo trì sau sử dụng. Đặc biệt, việc thí nghiệm vật liệu xây dựng trước khi đưa vào công trình đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng, giúp công trình đạt độ bền vững, an toàn và hạn chế tối đa rủi ro trong tương lai.